Naam: Hans Hilgenkamp
Specialisme: technische natuurkunde en nanotechnologie
Organisatie: – UTwente
Het leukst is als je iets hebt uitgedacht en dat vervolgens in een experiment voor je ogen ziet gebeuren.
Dag allemaal. Ik ben Hans Hilgenkamp en ik werk als hoogleraar Technische Natuurkunde en Nanotechnologie aan de Universiteit Twente. Naast mijn eigen onderzoek aan materialen met bijzondere elektrische en magnetische eigenschappen, voor toepassingen in bijvoorbeeld energiezuinige informatietechnologie en ultragevoelige sensoren, ben ik ook wetenschappelijk directeur van het MESA+ Instituut van de Universiteit Twente. In dit instituut werken we met zo’n 600 personen aan innovaties op het gebied van materiaalkunde en micro- en nanotechnologie. Daarbij hoort ook het beheer van het MESA+ NanoLab, met een grote cleanroom waarin academisch en industrieel onderzoek samenkomen.
Wat verwondert je aan je vakgebied?
Wat heeft je in je jeugd doen kiezen voor een technische opleiding?
Ik las vaak in de krant de wetenschapsberichtjes en was dan vooral erg onder de indruk van onderzoek in de astronomie. Dat er sensoren waren ontwikkeld waarmee je een spreekwoordelijk fietslampje op de maan zou kunnen zien branden en zo. Tijdens het eerste jaar van mijn studie Technische Natuurkunde aan de Universiteit Twente werden de hoge temperatuur supergeleiders ontdekt en dat vond ik ook geweldig fascinerend. Ik heb me tijdens mijn promotieonderzoek en vervolgens bij het IBM Research Lab in Zürich dan ook beziggehouden met ultragevoelige sensoren en nieuwe elektronische toepassingen van deze hoge temperatuur supergeleiders.
Wat is de maatschappelijke footprint van je werk?
Werkend op een universiteit is mijn belangrijkste bijdrage ongetwijfeld het opleiden van jonge mensen. Daarbij vind ik het erg belangrijk dat de intrinsieke motivatie waarmee zij aan de studie beginnen verder wordt gevoed door enthousiasmerend onderwijs, een goede sfeer en de mogelijkheid om zelf aansprekend onderzoek toe doen. In mijn eigen onderzoek heb ik o.a. bijdragen geleverd aan de verbetering van supergeleidende sensoren en stroomkabels. Verder ben ik nu coördinator van het ‘NL-ECO’ programma op het gebied van energie-efficiënte computing in het kader van de Nationale Wetenschapsagenda NWA. Op een andere schaal ben ik erg actief geweest met het oprichten van de Global Young Academy, een wereldwijde organisatie van jonge wetenschappers (zie www.globalyoungacademy.net). Dit is uitgegroeid tot een professionele organisatie, die een stem biedt aan jonge wetenschappers, ook uit landen van de ‘Global South’ en/of uit landen waarin de wetenschap geen sterke maatschappelijke positie heeft.Wie heeft je het meest geïnspireerd en waarom?
Dat zijn een paar personen. Ik had een heel goede docent natuurkunde op de middelbare school, de heer van Marle. Hij deed veel experimenten in de klas, dat is heel leuk en verhelderend. Tijdens mijn studietijd was Dave Blank een inspiratie vanwege zijn enthousiasmerende uitstraling en let’s-do-it mentaliteit. Hij was toen technicus en promovendus in onze leerstoel, en werd later hoogleraar en directeur van MESA+, de functie die ik nu bekleed. Tijdens mijn postdoc-tijd bij IBM Zurich en de Universiteit van Augsburg in Duitsland waren er verschillende collega’s van wie ik veel heb geleerd. Meest bijzonder was misschien Christoph Gerber, die de Atomic Force Microscope heeft ontwikkeld. Ik zeg altijd dat ik tijdens mijn studie een intuïtie heb ontwikkeld voor wat technologisch wel en niet kan, en daarna bij IBM heb geleerd je niet door deze intuïtie te laten beperken. Christoph kreeg dingen voor elkaar die je niet voor mogelijk zou houden. Een ander persoon die mij erg heeft geïnspireerd is Bruce Alberts, die rond 2008 hoofdredacteur was bij Science en erg behulpzaam was bij het oprichten van de Global Young Academy.
Wat doe je in je vrije tijd?
Zodra ik de indruk wek dat ik niet ergens druk mee ben staan onze twee honden al te kwispelen dat ze graag naar buiten willen. Wij wonen met ons gezin aan de rand van Enschede, vlak bij een groot bosgebied waarin het heerlijk wandelen is. Soms zet ik mij weer eens aan het hardlopen, maar tot mijn schande moet ik bekennen dat ik elke keer weer vanaf nul moet beginnen.
Hoe betrek je jongeren bij je werk?
We organiseren veel outreach-activiteiten, voor zowel jongeren als ouderen, zowel op de universiteit als op locatie. Ik heb zelf bijvoorbeeld wel eens lezingen gehouden over supergeleiding en over zwarte gaten op de Zwarte Cross. Een mooie uitdaging om iets over te brengen voor een zaal uitgelaten, maar zeer symphatieke festivalgangers, waarbij je het continu spannend moet houden om de aandacht niet te verliezen.
Wat is je recentste persoonlijke duurzame activiteit geweest?
De grootste recentelijke actie was een vervanging van onze ramen en kozijnen. Ons huis is uit 1965 en qua duurzaamheid zijn er wel wat slagen te winnen.
