BLOG
Sjoukje Heimovaara
Wat biedt het hoofdlijnenakkoord voor techniek, onderwijs en innovatie?
Na maanden overleg was het er dan, het hoofdlijnenakkoord, de blauwdruk voor de koers van Nederland in de komende vier jaar. De toon is veelbelovend: “Nederland is een prachtig land. Een land om trots op te zijn” en ‘We slaan een nieuwe weg in”. Voor ingenieurs, die van nature vooruit willen en nieuwe wegen ontdekken, klinkt dat als muziek in de oren. Het ontdekken, en liefst ontwikkelen, van nieuwe wegen zit immers in onze aard. Tijd dus om te kijken wat dit akkoord ons te bieden heeft op het gebied van techniek, onderwijs en innovatie.
Rem op innovatie
Het blijkt een beetje zoeken, op de 26 pagina’s wordt innovatie slechts 4 keer genoemd (waarbij vermeld wordt dat dit begrip in landbouw ruim moet worden opgevat). Vernieuwing komt zelfs maar 1 keer voor (in relatie tot de rechtsstaat). Techniek en ingenieur helemaal niet. Als je het afzet tegen termen als ‘terugdraaien’ (vier keer) en ‘behouden’ (vijf keer), krijg je bijna de indruk dat we eerder de rem dan het gaspedaal intrappen. Maar er zijn wel degelijk uitkijkjes waar we ons op kunnen verheugen:
Toch uitkijkjes
Zo komt er een apart innovatieprogramma voor robotisering, gericht op het besparen van arbeidskrachten. Er zal geïnvesteerd worden in duurzame energiebronnen en innovatie, om een gunstig klimaat voor ondernemerschap te creëren, in technologie zoals ‘CCS’ en groene waterstof. En in de land- en tuinbouw krijgt innovatie de ruimte die het verdient. En -op pagina 25- wordt de beschikbaarheid van talent, versterking van de kenniseconomie, innovatie, en (digitale) infrastructuur benoemd als prioriteit van dit kabinet. Hier kan de ingenieur moed uit putten.
De vraag dringt zich op waar het talent vandaan moet komen?
Toch, als we kijken we naar de budgettaire bijlage, is er weer reden tot zorg, want waar moet deze versterking van betaald worden? Het groeifonds wordt geschrapt (6,8 miljard), het fonds onderzoek en wetenschap gekort (1,1 miljard), er wordt 1,2 miljard uit het klimaatfonds gehaald en er wordt structureel 1 miljard op onderwijs en onderzoek gekort. Daarbovenop wordt het bevorderen van Nederlandse taalvaardigheid een -extra- kerntaak voor het hoger onderwijs, zonder extra budget gaat dat ten koste van ander onderwijs. Tel daarbij op dat er actief beleid gevoerd wordt om het aantal buitenlandse studenten te verminderen, en de vraag dringt zich op waar het talent vandaan moet komen dat zo broodnodig is om onze kenniseconomie te versterken.
Innovatie is geen luxe, het is de kern van onze welvaart
Niet lang geleden maakte de overheid nog apart geld vrij voor talentontwikkeling t.b.v. behoud van onze microchipsector (als onderdeel van project Beethoven). Een verstandige zet, want -zoals het hoofdlijnenakkoord terecht onderstreept- is de beschikbaarheid van talent en versterking van de kenniseconomie van essentieel belang voor ons verdienvermogen. In de microchips, én in alle andere kennisintensieve sectoren.
Het is immers dankzij de investeringen in kennis, onderwijs en innovatie dat we sterker uit de crisis zijn opgestaan. Het hoofdlijnenakkoord zegt daarover: “Onze economie is sterker uit de crises gekomen en er waren nog nooit zoveel banen.”
Het is ontegenzeggelijk zo dat dit kabinet een lastige startpositie heeft nu de economische en geopolitieke wind wat ongunstig is gedraaid. Pijnlijke keuzes zijn onvermijdelijk. Maar bezuinigen op nieuwe kennis, talenten en innovaties lijkt op de korte termijn misschien aantrekkelijk, op termijn is het contraproductief.
De concrete uitwerking van het hoofdlijnenakkoord zal een dezer dagen bekend worden, dan zullen we zien welke keuzes daadwerkelijk gemaakt zijn. Als Academy of Engineering kunnen we ons als het nodig is hard maken voor talent- en kennisontwikkeling in ons prachtige land. Innovatie is geen luxe, het is de kern van onze welvaart. Wellicht is de noodzaak dit te benadrukken de komende tijd wel
groter dan ooit.
